چالش بر سر مسئله‌ی بورژوازی ملی به اواخر قرن سیزدهم و آغاز قرنِ چهاردهم شمسی در ایران برمی‌گردد. نخستین متفکری که در ایران به صورت نظام‌مند به این موضوع پرداخته، آوتیس میکائیلیان یا سلطان‌زاده از رهبران اولیه‌ی حزب کمونیست ایران بود2. سلطان‌زاده، به قول خسرو شاکری، نخستین «کمونیست شرق» بوده است. در حقیقت وی نخستین شرقی‌ای بوده که به تولیدِ فکر در زمینه‌ی اندیشه‌ی مارکسیستی و کمونیستی دست یازیده است.
- برای کسب اطلاع بیشتر در مورد زندگی سلطان‌زاده می‌توانید به شناخت‌نامه‌ی وی به سعیِ خسرو شاکری مراجعه کنید.[↩]